راز فال ورق

عنوان: راز فال ورق

نویسنده: یوستین گوردر

مترجم: عباس مخبر

نشر: مرکز

تعداد صفحات: 386

سال نشر: چاپ اول 1376 - چاپ یازدهم 1388

هانس توماس پسری دوازده است که همراه پدرش سفری طولانی از نروژ به سوی یونان را در جست و جوی مادرش که هشت سال پیش آن ها را برای شناخت خود حقیقی اش ترک کرده است، آغاز می کنند. یوستین گوردر با استفاده از توانایی خارق العاده اش در تلفیق واقعیت،تخیل ،انتقال پیام ها و مفاهیم فلسفی، این سفر واقعی را با داستان عجیب نهفته در کتاب کلوچه ای و جان گرفتن چهره های روی ورق مخلوط می کند تا به خواننده تذکر دهد تا سعی کند ژوکر وار، تک و دنبال جست و جوی حقیقت باشد. راز فال ورق داستان جالبی است در مورد بی هدفی، عادت های دردناک، یکنواختی و ندیدن شگفتی های زندگی.

- فرض کن یک روز صبح در باغ قدم می زنی و ناگهان میان درختان چشمت به یک موجود مریخی کوچک می افتد. سوال این است که عکس العمل تو چه خواهد بود؟

.... شاید در باغ با یک مریخی برخورد نکنی اما به احتمال زیاد روزی با خودت برخورد خواهی کرد. روزی که این اتفاق بیوفتد نیز احتمالا از ترس جیغ کوتاهی خواهی کشید. (صفحات 109-108)

- چقدر غم انگیز است که مردم طوری بار می آیند که به چیزی شگفت انگیز چون زندگی عادت می کنند. یک روز ناگهان، این واقعیت را که وجود دارد بدیهی فرض می کنیم و از آن به بعد، بله از آن به بعد تا نزدیکی های وقتی که می خواهیم دوباره دنیا را ترک کنیم، در این باره فکر نمی کنیم. ( صفحه ی 361)

* راز فال ورق در مقایسه با دنیای سوفی کتابی ساده تر و روان تر و با حجم اطلاعات کمتری است. بعضی بخش های مکالمه ی پدر و پسر و نوع دیدگاهشان در مورد جهان  باعث می شد فکر کنم که آن ها از من مسلمان ترند...

این مرد دیوانست!

بازی دو موجود یا به عبارت درست تر مفهوم با اتمهای تازه متولد شده هیدوژن خیلی تماشاییه، همچنین داستان گذاشتن علامتی در فضا زمانیکه اصلا چیزی یا شکلی وجود نداشته میتونه خیلی شنیدنی باشه.

 Qfwfq پیر که اسمش شبیه حرکت تصادفی انگشتان روی صفحه کلید کامپیوتره خاطرات خودش رو از اولین زمانی که به یاد داره تعریف میکنه. این اولین زمان وقتیه که Qfwfq به همراه تعداد دیگری از همسایه هاش در یک نقطه ی بی نهایت چگال جمع شده بودند. آنطور که خودش تعریف می کنه،"هر نقطه ی هر کدام از ما با همان نقطه ی دیگری، در یک نقطه واحد که همگی در آن زندگی می کردیم منطبق بود!". Qfwfq به مرور زمان و در طی میلیاردها سال به اشکال مختلف مثل عنصری در سحابی سیال که بعدها منظومه شمسی در آن شکل گرفت، نرم تنی که در ابتدایی ترین شکل موجود در لبه ساحل روزگار می گذارند ، دایناسوری منقرض شده و ... در می آید و خاطرات شیرینی را از میلیاردها سال گذشته تعریف میکنه.

اولین برخورد من با ذهن خلاق ایتالو کالوینو رمان "اگر شبی از شبهای زمستان مسافری" بود. یکی از عجیب ترین کتابهایی که تا به حال خوندم البته از حیث تکنیک. یک رمان بی سرو ته و در عین حال به هم پیوسته. مدتها بود که از کالوینو خبری نداشتم تا اینکه در حال گشت و گذار بی هدف بین قفسه های کتابفروشی دیدار ما تازه شد. با دیدن فهرست کتاب فهمیدم که این بار هم کالوینو منو متعجب خواهد کرد.

ایتالو کالوینو در کمدی های کیهانی، از دل گزاره های هستی شناسی، فیزیک، زیست شناسی، زمین شناسی و ... داستان های شیرین و اعجاب آور خلق کرده. داستانهایی که با برقراری رابطه با رفتارهای روزمره ما و سرگذشت عالم مفاهیم بدیعی رو در ذهن خواننده ته نشین میکنه. هرچند این بار هم از نظر من تکنیک بر مفهوم غالب بود ولی خوندن این کتاب بارها منو به صورت ناخودآگاه وادار کرد که زیر لب بگم "این مرد دیوانست!".

کتاب کمدیهای کیهانی با ترجمه موگه رازانی در 198 صفحه و به قیمت 7500 تومان توسط نشر کلاغ به چاپ چهارم رسیده است.   

مبانی داستان کوتاه

عنوان: مبانی داستان کوتاه

نویسنده: مصطفی مستور

نشر: مرکز

تعداد صفحات: 88

سال نشر: چاپ اول 1379 - چاپ  سوم 1386

داستان کوتاه چیست؟ چگونه می توان داستان نوشت؟ رعایت چه نکاتی در خلق یک داستان یا بازآفرینی آن ضروری است؟ اصلا تعریف داستان چیست؟

اگر اهل نوشتن باشی و یا به نوشتن بیاندیشی، حتما درگیر شدن با سؤالاتی از این دست در مورد چارچوب های درست نوشتن و نویسندگی را تجربه کرده ای. مصطفی مستور در مبانی داستان کوتاه تنها در 88 صفحه بسیار ساده، مختصر و مفید هم به تاریخچه، تعاریف و ارکان داستان کوتاه پرداخته است و هم در انتها در کنار یکی از داستان های کوتاه ریموند کارور و تحلیل کامل آن مفهوم عینی آنچه را که در ابتدا مطرح می کند، به تو آموزد.

 

* این کتاب منبعی فوق العاده است برای کسانی که در ابتدای راه نوشتن اند یا کسانی که دوست دارند نگاهی دقیق تر به آنچه می خوانند داشته باشند.

نوت بوک

عنوان: نوت بوک

نویسنده: ژوزه ساراماگو

مترجم: مینو مشیری

نشر: ثالث

تعداد صفحات: 344

سال نشر: چاپ اول 1390

ساراماگو به پیشنهاد خواهر و شوهرخواهرش که نوت بوکی به او هدیه می دهند، تصمیم می گیرد به وبلاگ نویسی بپردازد. "نوت بوک" متن یادداشت های ساراماگو در وبلاگ شخصی اش است. گزارش افکار و احساساتی که در طول سپتامبر 2008 تا اوت 2009 بر او گذشت. ساراماگو در وبلاگش از هر دری سخن گفته است. از سیاست، جرج بوش، اوباما، تبعیض نژادی، مخالفت با اسرائیل و دموکراسی فلج (که بخش عظیمی از یادداشت های او را شامل می شوند) گرفته تا تقدیر از اشخاص دیگر، پرداختن به بحران اخلاقی نهفته در بحران های دیگر، پیری و فرهنگ و توحش. یادداشت هایی که بسیار زیبا تیزبینی، ریز بینی و بی تفاوت نبودن ساراماگو را به آنچه در اطرافش می گذشت را نشان می دهند.

 

- سیاست قبل از هر چیز، هنر نگفتن حقیقت است. ( صفحه ی 77)

- اگر از من بخواهند نیکوکاری، مهربانی و عدالت را به ترتیب تقدم ردیف کنم، اول مهربانی، دوم عدالت و سوم نیکوکاری را نام می برم. زیرا مهربانی به خودی خود عدالت و نیکوکاری را به کار می گیرد و یک سیستم عدالت بی عیب در بطن خود به اندازه کافی نیکوکاری دارد. نیکوکاری چیزی است که وقتی نه مهربانی هست، نه عدالت باقی می ماند. ( صفحه ی 83)

- باور دارم در تحمل درد و رنج، زن ها از ما شجاع ترند. ( صفحه ی 228)

 

* عطش خاصی نسبت به آثار ساراماگو دارم و وقتی متوجه شدم نوت بوک شرح افکار درونی اوست، این عطش بیشتر شد. حسی که با ساراماگو در نوت بوک تجربه کردم با حس ایجاد شده توسط کتاب های دیگر متفاوت بود. انگار که واقعا در حال نت گردی، تصمیم گرفته بودم هر آنچه یک وبلاگ نویس نوشته است را از ابتدا بخوانم.

ساراماگو در طول این یک سال تقریبا در تمامی روزها نوشته است. اکثر یادداشت های او در دو ماه اول رنگ و بویی سیاسی دارند طوری که فضای ایجاد شده باعث می شد مدام آرزو کنم کاش ساراماگو دغدغه های دیگری هم داشته باشد. اما در ادامه کم کم در تمام اندیشه ها - حتی از نوع سیاسی اش - حل شدم و فهمیدم حساس و هوشیار بودن از ویژگی های انسان های بزرگ اند.

خواندن این کتاب حدود یک ماه طول کشید که آن هم به دلیل وجود مفاهیمی بود که لازم بود کتاب را ببندی و یک شب کامل به آن ها فکر کنی.

در میان تمام یادداشت ها، پَرهای چینی (یادداشتی در مورد خرگوش ها و آنچه در آزمایشگاه بر آن ها می گذرد) برای من خیلی درد آور بود چون باعث شد برای هزارمین بار به این موضوع فکر کنم که آیا رشته تحصیلی ام را دوست دارم؟

سیدارتها

عنوان: سیدارتها

نویسنده: هرمان هسه

مترجم: سروش حبیبی

نشر: ققنوس

تعداد صفحات: 174

سال نشر: چاپ اول 1385 - چاپ سوم 1387

حقیقت چیست؟ مقصد کجاست؟ چطور می توان از دست "من" رهایی یافت؟راه درست کدام است؟

سیدارتها پسری است که از نوجوانی دغدغه ی رهایی دارد. پسری برهمن زاده که به تعالیم دینی خانواده پایبند است و روزی از پدرش اجازه می گیرد تا خانه را در جست و جوی حقیقت ترک کند. جست و جویی که در هر برحه از زندگی او به یک شکل است، سالهای نوجوانی را به ریاضت و روزه داری می پردازد و سال های جوانی را به مال اندوزی و شهوترانی. سیدارتها یک سفر عرفانی است. سفری برای جدا شدن از من درون و رسیدن به معانی واقعی. سفری که به تو نشان می دهد هیچ راه از پیش تعیین شده ای به این منظور نیست و هرکس باید راه خود را پیدا کند.

 

- به گمان او تفکر همان شناختن علت هاست و فقط از آن راه است که احساس به شناخت مبدل می کردد و یاوه نمی شود. بلکه شکل می گیرد و ملموس می شود و جانمایه ی خود را پرتو وار باز می نمایاند. ( صفحه ی 59)

- دید که رود پیوسته روان است و پیوسته به جا. و همیشه همان رود است و با این حال هر لحظه رودی دیگر. ( صفحه ی 124)

 

* مفاهیم مطرح شده در این کتاب جزو دغدغه هایی هستند که نویسندگان زیادی به آن پرداخته اند. نوع روایت داستان بدون اوج و یکنواخت بود. در حقیقت این مفهوم بود که من را به ادامه ی مطالعه جذب می کرد.

خاک آشنا

عنوان: خاک آشنا

نویسنده: اسماعیل فصیح

نشر: صفی علیشاه

تعداد صفحات: 272

سال نشر: چاپ اول 1349- چاپ دوم 1370

 خاک آشنا جزو آن دسته از کتاب های فصیح است که اثری از چاپ جدید آنها نیست. کتاب شامل سیزده داستان کوتاه است که در چهار دفتر با موضوعات آدم های پیر، زخمه های اول روح، قدم در قلمروهای بیگانه و عشق و بازگشت به خاک اول طبقه بندی شده اند. رنگ و بوی خاک آشنا با دیگر کتاب های فصیح کمی متفاوت است. علی رغم تذکری که او در مورد خیالی بودن شخصیت ها در اول تمام کتاب هایش داده است، خبری جز واقعیت و آنچه که بر او گذشته است، نیست. فصیح در اکثر رمان هایش به روایت یک حادثه یا شخص خاص می پردازد و در حاشیه و به طور غیر مستقیم از خودش هم سخن می گوید. تفاوت این کتاب در پرداختن به حاشیه هاست. آن چه در کتاب های دیگر او حاشیه بود، اینجا اصل در نظر گرفته شده و جزییات زیادی را به داده های قبلی اضافه می کند. جزییاتی که به طرز جالب و لذت بخشی تمام آنچه را که در دل کتاب های مختلف درباره فصیح فهمیده بودی به هم متصل می کنند و از او تصویری بسیار واضح تر به تو ارائه می دهند.

-فقط آگاه باش. زندگی ها و چیزای دیگه هم در این دنیا هست. اصل کار همین آگاهیه. غمناکه که آدم از دنیا و زندگیه خودش عبور کنه و خودش و دنیاشو احساس نکنه. (صفحه ی 126)

- "موضوع، موضوع روشن شدن روحه عزیز من. و زرتشت آن را از طریق فکر کردن و مولانا آن را از طریق عشق کامل به همه چی می دونه."

بربر نگاش کردم. دولا شد دست برد و یک ریگ از زمین برداشت و کف دستش گذاشت و از من پرسید " این ریگ کوچولو رو می بینی؟"

پرسیدم"چیه؟ "

" چیه؟ تو خودت بگو چیه"

" ریگ. یه ریگ معمولی"

" یه ریگ معمولی. روزی که تونستی این ریگ کوچولو رو به اندازه برادرت یا به اندازه خدا یا به اندازه خودت دوست داشته باشی، روشن شده ای." (صفحه ی 188)

 

* معمولا قسمت هایی از کتاب هایی را که می خوانم همزمان برای خانواده هم تعریف می کنم. اما زمانی که حرف از یکی از کتاب های فصیح در میان است، همه چیز فرق می کند. کافی است اسم فصیح را بیاورم تا همه از نگاه کردن به من، برای جلوگیری از شنیدن توضیحات هیجان زده و طولانی، دوری کنند. دیشب پس از تمام شدن کتاب، تا صبح در خواب برای فردی خیالی که حوصله زیادی هم داشت، ربط تمام کتاب های فصیح را با هیجان توضیح دادم! دلیل اصلی اینکه چرا فصیح این قدر از نظر من دوست داشتنی است را خودم هم نمی دانم. شاید این موضوع بر می گردد به علاقه من به کشف جزییات و مهارت او در نویسندگی و خلق اتوبیوگرافی هایی داستان گونه...

عشق لرزه

عنوان: عشق لرزه ( نمایشنامه)

نویسنده: اریک امانوئل اشمیت

مترجم: شهلا حائری

نشر: قطره

تعداد صفحات: 136

سال نشر: چاپ دوم 1388

 

مضامین انسانی درون مایه ی تمامی آثاری است که تا به حال از اشمیت خوانده ام. اما او در عشق لرزه این مضامین را با رگه هایی از عشق و دوستی آمیخته و بسیار زیبا خطاهای رایج در این ابعاد را به ما نشان می دهد. اشمیت در این نمایشنامه از زلزله ی احساسات سخن می گوید. تغییراتی که اگر از آن ها آگاه نباشیم، باعث به هم خوردن روال طبیعی و تناسب روابط و احساسات می شوند. داستان در مورد عشق لرزه ایست که بین دیان و ریچارد عاشق رخ می دهد و عکس العمل های اشتباه و سرشار از شک و غرور آنها که عشق را به تباهی می کشاند.

- بین دو آدم نمیشه دگمه ای رو فشار داد و همه چیز رو از سر گرفت. ( صفحه ی 122)

 

- ریچارد : عشق لرزه یا لرزه های عاطفی. یادته یه شب درباره ش صحبت کردیم. عین قشرهایی که ساخت لایه های زمین رو تشکیل می دن، احساسات هم جابه جا می شن. وقتی جا به جا می شن، تکون می خوردن، خشکی ها به هم می سابن و توفان و آتش فشان و زمین لرزه و سونامی به وجود می آرن. این همون اتفاقیه که برای ما افتاده.

دیان : من از روی غرور و دستپاچگی لایه ها رو به هم زدم و فاجعه به بار آوردم.

ریچارد: آره این طوری شد اما حالا تموم شده. حالا دیگه همه چی آروم گرفته.

دیان : نه ریچارد، لایه ها شناور می شن، به سطح میان اما اون چیزی که باعث و بانی به وجود آمدن این برخورد و تصادف شده باقی می مونه. آتشی که از اعماق بر می خیزه. حرارت بیش از حد رادیو اکتیو، ذوب دائمی. ( با خشونت) حتا اگر نخوام که اسیر هیجان و عواطف بشم خواه ناخواه تحت تأثیرشون قرار می گیرم. یعنی تا وقتی که دلی در سینه دارم...   ( صفحه ی 129)

 

* هدفم اصلا خواندن این کتاب نبود. تنها کتاب را دستم گرفتم تا کمی ورق بزنم و حس کنجکاوی ام را ارضا کنم. اما لحظه ای به خودم آمدم که کتاب تمام شده بود.

دیدن برخی کلمات مثل ریشارد (ریچارد) و تسونامی ( سونامی) در عین ترجمه خوب و روان کتاب، برایم تعجب برانگیز بود.

ترلان

عنوان: حتی وقتی می خندیم

نویسنده: فریبا وفی

نشر: مرکز

تعداد صفحات: 196

سال نشر: چاپ اول 1382 - چاپ هفتم 1391

نوشتن از زنان و افکار درونی شان جزو لاینفک رمان های وفی است و ترلان هم از این قاعده مستثنی نیست. ترلان دختری تبریزی است که رفتاری مردانه دارد و از زن بودن می گریزد. او همراه با دوست قدیمی اش رعنا در جست و جوی کار هستند و تصمیم می گیرند پاسبان شوند. اکثر بخش های داستان در یک آموزشگاه نظامی در تهران اتفاق می افتد و  از نگاه ترلان و با زبان سوم شخص روایت می شود.

ترلان در مقایسه با رمان های دیگر وفی ریتم کندتر و آغاز گنگی دارد. اما در ادامه شخصیت های فرعی که همه از سر ناچاری و تنها برای گریز از زندگی واقعی شان در آموزشگاه هستند، به کمک ترلانِ داستان می آیند و به او که در آرزوی نویسنده شدن  و یافتن حقیقت است، کمک می کنند.

+ این رمان، به عنوان رمان تقدیر شده توسط داوران جایزه ادبی اصفهان در سال 1383 انتخاب شده است.

 

- ترلان نیاز به حرف زدن در مورد کتاب را از همان موقع شناخت. نیازی ساده است ولی به سختی برآورده می شود. نمی شود با کسی حرف زد که فقط علاقمند است و با تأیید سرش را می جنباند. نمی شود فقط با تعریف کردن، کسی را در تجربه ی غیر قابل وصف آن سهیم کرد. هر کتاب جهانی است که باید هر دو به آن سفر کنند. آن را کشف کنند و با فهم اشاره ها و نشانه ها در لحظه های لذت بخش هم زبانی زندگی کنند. (صفحه ی 50)

 

* اگر بخواهم رمان های وفی را با داستان های کوتاهش مقایسه کنم، باید بگویم که رمان های وفی غیر قابل قیاس اند. وفی در این کتاب در لابه لای داستان از شگرد های نویسنده شدن هم سخن می گوید.

** در تمام طول داستان، به شدت به ترلان برای داشتن دوستی چون رعنا حسودی می کردم! کسی که همیشه همراه تمام کتابخوانی ها بود...

رهآورد سفر

دوبیت شعر هست از امام علی بن ابی طالب در باره فواید سفر: تغرّب عن الاوطان فی طلب العلی/ فسافر ففی الاسفار خمس فواید/ تفرّج هم و اکتساب معیشة/ و علم و آداب و صحبة ماجد. یعنی سفر باعث گشایش اندوه و کسب روزی و علم و ادب و همنشینی با بزرگواران می شود. ازینها گذشته سفر فرصتی ست برای مطالعه و سر زدن به کتابفروشی ها در شهرهای مختلف و خریدن احیانا کتابهای چاپ قدیم تر با قیمت مناسب تر.

در یک سفر چند روزه سری به یک کتابفروشی زدم. سه عنوان کتاب دیدم که برای علاقه مندان بطور مختصر معرفی میکنم. اول سفرنامه ناصر خسرو. اثر ناصرخسرو قبادیانی به تصحیح محمد دبیرسیاقی انتشارات زوار. کتاب ارزشمندی ست. سفرنامه ناصر خسرو شاعر اسماعیلی ست که پس از انتباه از عالم غفلت به سوی مکه راهی می شود و شهرهای مختلفی را با پای پیاده سیاحت می کند و شرحی از وقایع می نگارد که خواندنی ست. فرهنگ گذشته اصولا کل نگر است و به جزییات بهای چندانی داده نمیشود. از این نظر سفرنامه اثری ست ارزشمند حاوی اطلاعات مهم از گذشته این سرزمین. و همسایگان آن. در انتهای کتاب نقشه مصور مسیر ناصرخسرو پیوست کتاب شده که جالب می نماید.
دیگری کتاب "بوسه بر خاک پی حیدر" بحثی در ایمان و آرمان فردوسی با نقد نظریات برخی شاهنامه پژوهان معاصر. اثر حجت الاسلام علی ابوالحسنی(منذر). به شخصه برایم جالب بود پرداختن فردی از سلک روحانیت به شاهنامه که مشحون ست از داستانهای باستانی ایران. نویسنده در این کتاب بیشتر آراء مربوط به فردوسی را طرح و نقد کرده است. نقدی منصفانه و نظری عالمانه. کتاب را پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با قیمت 20000 تومان به بازار نشر فرستاده است. نام کتاب از این بیت فردوسی گرفته شده است: بر این زادم و هم بر این بگذرم. چنان دان که خاک پی حیدرم.
سالها پیش مرحوم فروزانفر کتاب"فیه ما فیه" مولوی را چاپ کرد. چند سالی است که این کتاب به همراه برخی نویافته ها توسط مولوی شناس برجسته معاصر توفیق ه سبحانی دوباره به همت انتشارات پارسه چاپ شده به قیمت 200000ریال. این چاپ به طور حتم بر چاپ پیشین برتری دارد. یکی به دلیل تسلط سبحانی به حیطه مولوی شناسی و دیگری استفاده او از نسخه های تازه یافته. دوستانی که مایلند فیه ما فیه را بخوانند می توانند از هر کدام از این چاپ ها بهرن یاب شوند و از دریچه ای غیر از مثنوی و غزلیات با بارقه های روحانی مولانا روبرو شوند.

امین حق پرست

عطر سنبل، عطر کاج- 3

مقدمه- دوره ی کارشناسی من در تهران بود و من اهل شاهرود در نتیجه در طول دوران تحصیل رفت و آمدهای زیادی بین این دو شهر داشتم. همه ی رفت و آمدهای من با قطار بود در طول چهار سال کذا شاید فقط یک یا دو بار با اتوبوس اومدم. اگر بخواهم تقریبی بزنم در حین سال تحصیلی هر سه هفته یک بار به شاهرود میومدم. بنابراین هر سه هفته دو بار سوار قطار میشدم. با این حساب که سال تحصیلی نه ماه است و هر ماه چهار هفته به عبارتی می شود- ده بر یک- 36 هفته تقسیم بر سه 12 تا و ضرب در دو می شود 24 تا. البته میدانم که حسابش بیشتر از این حرف هاست اما حداقل 24 بار سوار شدن در سال را داشتم. در قطار که اغلب از نوع اتوبوسی بود با افراد مختلفی برخورد می¬کردم. آدم های گوناگون با رفتارها و کردارهای متفاوت. لطف همسفری با انواع انسان ها برایم بسیار جالب بود. در خوابگاه هم همیشه دوست داشتم با آدم های جدید هم اتاق بشم. در این بین گاه اتفاقات جالبی رخ می داد و من در ذهن خودم آن ها را بال و پر می دادم و داستان های زیبا از آن ها می ساختم. این سفرهای 6 یا به مدد تاخیرهای همیشگی 8 یا 9 ساعته محلی شده بود برای پرورش تخیل من. بعدها تصمیم گرفتم که این رخدادهای زیبا و داستان آدم های ناشناس و همسفر خود را روی کاغذ بیاورم. اولین نوشته های خودم را در کلاس داستان نویسی که آن زمان ها شرکت میکردم خواندم. استاد کلاس از این تیپ نوشتن که برای آن گروه تازه بود خیلی خوشش آمد مضافا بر اینکه متن را با چاشنی طنز نیز خوشمزه کرده بودم. تمامی داستان آموزان نیز از نوشته ی من تعریف می¬کردند. آن نوشته ها مخلوطی بود از حدیث نفس ذهن من، مکالمات همقطاران و مجموعه ای از توصیفات. با درس هایی که در آن کلاس ها یاد گرفتم این جور نوشته ها را نمی توانم در حوزه ی هیچ یک از تعریف های علمی رمان یا داستان کوتاه و . . . قرار دهم. هدف اولیه ی من تمرین نوشتن و همچنین تمرین توصیف بود. چون یاد گرفتن چگونگی توصیف در داستان و همچنین رمان نقش اساسی دارد. اما همین توصیف ها حالا تبدیل شده بود به یک متن قابل عرضه. شاید اگر آن نوشته ها را ادامه می‌دادم الان کتابی به نام "قطارنوشته ها" منتشر می کردم.

متن- "عطر سنبل، عطر کاج" برش هایی است از قسمت های مختلف زندگی فیروزه جزایری. متن کتاب با نویسنده ی اول شخص-یعنی همین فیروزه خانوم- نوشته شده اما اول شخصی که در زمان حال نیست بلکه داره از زمان گذشته ی خودش اتفاقات رو روایت میکنه. مقدمه ی ابتدایی رو آوردم که بگم این کتاب، رمان یا داستان نیست بلکه کتابی است روایی از بریده ی خاطرات یک شخص. اما بسیاری از ویژگی های یک داستان را دارد. از جمله حضور چند شخصیت و تیپ در داستان. مثلا در حین این کتاب کاملا با شخصیت کاظم آشنا می¬شویم و تمامی ابعاد شخصیتی او را می‌توانیم در خلال رخداد ها کشف کنیم در حدی که پس از مدتی می¬توانیم کارهای او را حدس بزنیم. و این دقیقا تعریف شخصیت در یک داستان است (به زعم من). اما برخی همانند فرانسوا یا برادران فیروزه در حد تیپ باقی مانده اند و داستان نویس ضرورتی نمی‌دیده که آن ها را به شخصیت تبدیل کند. هر خاطره در داستان های این کتاب دارای یک پیرنگ و همچنین نقطه ی اوج و تعلیق است و می¬تواند با کمی تغییر تبدیل به یک داستان کلاسیک گردد.

عطر سنبل عطر کاج گرچه یک داستان تمام عیار با تعریف های علمی آن نیست اما برای آن که کتابی خواندنی و نوشته ای زیبا به تحریر در آید اصلا نیازی به دانستن این چیزها و رعایت آن ها هم نیست (اگرچه دانستنش کمک می‌کند). از نظر من حسن این کتاب، نوشتن و به کتابت در آوردن چیزهایی است که در زندگی هر روزه ی ما نیز اتفاق می‌افتد. متن کتاب به نوعی سهل و ممتنعه. از این جهت سهله که خواننده به راحتی میتونه با اون ازتباط برقرار کنه و بره به داخل رخدادهای کتاب و همچنین میتونه شخصیت ها و تیپ های کتاب رو درک کنه، روایت کتاب از اتفاقات ساده ای است که در زندگی همه ی ما رخ میده . اما ممتنعه به این خاطر که نگاه نویسنده با اتفاقات متفاوته. یک نویسنده همیشه در کمین نشسته تا از کوچکترین رخدادی یک داستان زیبا بیافرینه و این مسئله رو من در قطارنوشته ها تجربه کردم. رخدادی که برای یک آدم عادی صرفا یک اتفاق ساده است برای یک نویسنده قصه ای است برای بال و پر دادن. کم هستند کسانی که اتفاقات زندگی خودشون رو به راحتی و روونی بتونن بنویسن. از نظر من در زندگی همه ی انسان ها به نوعی اتفاقات جالب و رخدادهای قابل عرضه وجود داره و سختی کار اونجاست که باید اون ها رو به روی کاغذ بیاره. یادمه در اون کلاس داستان نویسی به ما میگفتن افکارتون رو فقط در ذهن نگه ندارین و روی کاغذ بیارین . . . نوشتن زیاد به یاد گرفتن مهارت نویسندگی کمک میکنه. البته یک ذهن خلاق مانند ذهن فیروزه خانوم میتونه کتابش رو به کتابی تبدیل کنه که ترجمه ی اون طی یک سال هفت بار تجدید چاپ بشه (سال 1385).

ایمان تاجی