1- مدتی بود که به دنبال کتابی در زمینه ی تاریخ بعد از رنسانس می گشتم. در این زمینه اطلاعاتم بسیار کم بود (البته هنوز هم همین طوره 😊) و اشتیاق زیادی برای آگاهی از اتفاقات اروپا و آمریکا بعد از قرون وسطی داشتم. دوست داشتم کتابی رو بخرم که انتظارات من رو در این زمینه برآورده کنه و از اونجایی که پول زیادی هم نداشتم (البته هنوز هم همین طوره 😊) نمیخواستم که مبلغی رو که برای این کار میذارم هدر بره.
2- انتظارات من از کتاب مذکور اینا بود: الف) جامع بودن کتاب . . . یعنی با خوندن اون بشه به طور تقریبی بر تمامی اتفاقات مهم بعد از رنسانس به خصوص در اروپا از جمله انقلاب فرانسه و بعد از اون جنگ های جهانی و تحولات اقتصادی و فرهنگی این دوره تسلط پیدا کرد. ضمن اینکه این کتاب باید یک کتاب تاریخ می بود نه یک کتاب وقایع. توضیح اینکه برخی کتاب ها به جایی که تاریخ بنویسن به ذکر وقایع بسنده میکنن و فکر میکنن که تاریخ یعنی سلسله ای از وقایع پشت سر هم. این نوع اشتباه تاریخ نویسی متاسفانه در برخی از نویسندگان معاصر ما وجود دارده. مثلا دکتر ولاینی وقتی تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران رو مینویسه فقط دانشمندان و کارهای بزرگ اون ها رو ذکر میکنه و البته جرج سارتون هم در تاریخ علم خودش به همین منوال عمل کرده. این مسئله رو من زمانی فهمیدم که دو کتاب رو در تاریخ اسلام با همدیگه مطالعه میکردم. تاریخ خلفا از رسول جعفریان و تاریخ تحلیلی اسلام از سید جعفر شهیدی. شهیدی در کتاب خودش به جای ذکر وقایع به مطالعه ی دقیق سلسله علل و دلایل روند اتفاقات تاریخی میپردازه و به همین دلیل من این کتاب رو بهترین نوع کتاب های تاریخ اسلام میدونم. و اصلا تاریخ نویسی به معنای ارتباط دادن و پیوسته کردن و نعلیل وقایع تاریخیه و نه ذکر سلسله وار اون ها. در کتاب های تاریخ مدارس هم دقیقا این اشتباه فاحش در نوع نگاه به تاریخ وجود داره. جنگ ها و پادشان تاریخ رو نمیسازن بلکه فرهنگ ها و روند روابط پیچیده ی موجود در جامعه تاریخ رو میسازه. از همین منظر گفته ای رو از مرحوم ایرج افشار به یاد میارم البته نقل به مضمون میکنم که جایی نوشته بود که اگر کتابی خطی از فرهنگ ها و اداب و رسوم مردم یک دوره ی تاریخی پیدا بشه برای من خیلی جذاب تر از پیدا شدن یک کتاب تاریخی گمشده ی مهمه که فقط به ذکر تاریخ پادشاهان میپردازه (مثل اکثر کتاب های تاریخی نوشته شده در دنیای اسلام . .. طبری، یعقوبی و . . . ). تاریخ نویسی به این نوع مخصوصا در دوره های جدید و بعد از رنسانس خیلی سخت میشه چون علت ها و عقبه های وقایع بسیار زیاد میشن و انواع پیش زمینه های سیاسی اقتصادی فرهنگی و رسانه ای پشت هر رخدادی قرار میگیره پس باید در مورد کتاب مذکور خیلی تحقیق میکردم. ب) نثر کتاب ها برای من مهمه و اگر کتابی هرچه قدر هم مهم باشه اما نثر اون ضعیف . . . از پس خوندنش برنمیام یا با مشقت خیلی فراوون میخونمش. ج) خوب قیمت هم مهمه دیگه.
3- راه های مختلفی برای پیدا کردن کتاب های خوب وجود داره. (الف) مهم ترین و شاید بهترین و ساده ترینش اینه که یک نفر پیدا کنی که چندین کتاب در این زمینه خونده باشه و بهت پیشنهاد بده. (ب) اینترنت میتونه یکی منبع خوب دیگه باشه که البته به علت حجم انبوه اطلاعات یه خورده کار سخته مگر اینکه اینجا هم بتونی چند مرجع خوب پیدا کنی که بشه بهش اعتماد کرد. (ج) راه سوم و بهترین (یعنی حتی از الف هم بهتر )و اما سخت ترین راه اینه که بری توی کتابخونه ها و کتابفروشی ها و کتاب های مختلف رو تا حدی مطالعه بکنی و بتونی کتاب مورد نظر رو انتخاب کنی. من البته به علت علاقه ی فراوان به گشت و گذار در کتاب ها راه سوم رو انتخاب کردم و روزهایی رو در انقلاب و یکی دو تا کتابخونه گذروندم. ناگفته نمونه که در این راه یک کتاب قطور رو به اشتباه خریدم و پس از خوندن حدود پنجاه صفحه از اون فهمیدم که کتابی نیست که میخواستم (خوب تجربم کم بود (:).
4- اما گفت پیغمبر که چون کوبی دری/عاقبت زان در برون آید سری . . . به کتابی دست پیدا کردم که الحق و الانصاف کتاب بسیار خوبی از آب در اومد. تاریخ جهان نو در دو جلد به نویسندگی رابرت روزول پالمر و ترجمه ی ابوالقاسم طاهری که انتشارات امیرکبیر اون رو منتشر کرده. همین که امیرکبیر اون رو منتشر کرده بود بیشتر موقع خریدن دلم رو قرص میکرد (انتشاراتی خوب رو اضافه کنید به یکی از راه های پیدا کردن کتاب های خوب میشه مورد دال . . . البته راه های دیگه ای هم هست😊). نویسنده ی کتاب مورخ آمریکایی مشهوری است که متخصص در تاریخ فرانسه است. البته این ها رو بعدها فهمیدم و به علاوه پی بردم که این کتاب، امروزه در بیش از هزار آکادمی مربوط، کتاب درسیه و هر چند وقت چاپ های جدید اون به بازار میاد و این نشان از مهم بودن کتاب داره (تعداد چاپ و فروش کتاب رو هم بذارید مورد (ه) از راه های رسیدن به کتاب های خوب . .. . هرچند که فیه خلل) .
5- در کتاب تاریخ جهان نو ابتدا مقدمه ای اومده که به تحلیل و تجزیه ی دنیای قبل از رنسانس میپردازه و ما رو آماده میکنه که از همه ی دیدگاه ها از جمله اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و مذهبی وارد فضای اروپای بعد از قرون وسطی بشیم. تبحر نویسنده در پیوسته گویی تاریخ مخصوصا در دوران بعد از رنسانس که تاریخ اقتصادش و سیاستش و هنرش و همه چیزش خودش یک کتابه واقعا مثال زدنیه. این کتاب همزمان با پایان جنگ جهانی دوم به اتمام میرسه.
6- انتظار (ب) برای من برآورده شد و نثر ترجمه خوب و روون بود. و انتظار (ج) هم چون زمان خرید افتاده بود به دهه فجر و یک نمایشگاهی در انقلاب برقرار بود با تخفیف 30 درصدی ناشر برآورده شد.
ایمان تاجی
