پر واضح است که این داستان باید از کارهای اولیه ی داستایوفسکی باشد. شدت و حدت عشق و همین طور افسوس از این عشق ناکام در کلمات نویسنده موج می زند و نشان از دل پر درد او دارد. چه بسا که واقعه ای مشابه نیز برای داستایفسکی رخ داده باشد (مقدمه ی مترجم بر این مسئله صحه می گذارد).
خصوصیات روانی شخصیت اصلی داستان به خوبی توسط رویاپردازی های او به نمایش گذاشته شده است (این داستان در اوایل ظاهرا با نام از خاطرات یک رویاپرداز چاپ شده است). در داستان دیگری هم که از این نویسنده در کتاب عشق اول خواندم همین شخصیت پردازی روانی وجهه ی سنگینی داشت. ظاهرا این مسئله از ویژگی های نثر داستایفسکی است.
دوست نداشتم داستان این طور تمام شود. ما ایرانی ها عادت کرده ایم به قصه هایی که آخرش خوب تمام شود. البته شاید در انتهای داستان نشود خوب و بد را تشخیص داد و قضاوت کرد که خوب تمام شده یا بد. اما به هر حال دلم به انتهای کار راضی نشد هرچند که عقلا و با توجه به احساسات ناستنکا (معشوق داستان) کار او منطقی جلوه می داد و به او حق می دهم و انتخابش را مذموم نمی دانم.
نسخه ای که از این کتاب گرفته ام چاپ جدید آن است که تحت عنوان چاپ اول مصور توسط انتشارات ماهی منتشر شده است. ورق های کتاب گلاسه است. کتاب علاوه بر جلد گلاسه ی ضخیم، یک جلو مقوایی با همان نقش دارد که می توان از کتاب جدایش کرد. فطع کتاب کوچک تر از وزیری و بزرگ تر از جیبی است (قطع نامعمولی است و آن را نمی پسندم چرا که نمی توانم آن را در جای مناسبی از کتابخانه ام قرار دهم!). تصویرگر کتاب فردی به نام دابوژینسکی است که البته کار او بر می گردد به شصت هفتاد سال پیش. تصویرها سیاه و سفید است و می توان گَرد سیاه و سفید پترزبورگ و شهر سرد و مردمان روس سردتر از آن را در این تصویرگری ها احساس کرد. سروش حبیبی نیز مقدمه ای مفید را با زبان شیوای خود بر این کتاب نوشته است.
حقا سروش حبیبی مترجمی بسیار قدَر است. به قول بهاءالدین خرمشاهی کارش بوی ترجمه نمی دهد، انگار مترجم اثری جدید خلق کرده است. در پی آنم که کارهای متفاوتی از سروش حبیبی بخوانم (از نویسندگان غیر روسی) تا بتوانم سبک کاری او را بشناسم و نیمچه مقاله ای در تحلیل شیوه ی شیوای او بنویسم.
پس نوشت پس از مرور اطلاعات این کتاب در سایت نشر ماهی: این کتاب جزو پرفروش ترین کتاب های این انتشاراتی هست که در صفحه ی اول سایت آمده. همان طور که گفتم این نسخه اولین چاپ مصور کتاب است اما قبل از آن و به صورت غیرمصور! 13 بار چاپ شده بوده است. قطع کتاب را جیبی نوشته، مشکل احتمالا یا از کوچکی جیب ماست یا بزرگی جیب آن ها. قیمت کتاب را هم در سایت 4500 نوشته است، قیمت پشت جلد کتاب 10000 تومان است نتیجه ی منطقی آن است که اگر خواستید این کتاب را بخرید با هزینه ی پست و سفارشات هم حدودا 40 یا پنجاه درصد تخفیف گرفته اید! این متن هم جهت معرفی کتاب آمده:
در میان آثار جوانی داستایفسکی، صورت «جوان رؤیاپرداز»
از صورت‌های مهم است و در حقیقت صورت خود اوست. وجه مشترک او با جوان‌های
رؤیاپرداز داستانهایش شکایت از بخت ناهمراه است. در شب‌های روشن هم شرح اشتیاق جوانی رؤیاپرداز را می‌خوانیم
که زندگی را درتنهایی به‌سر می‌کند و به دنبال گمشده‌ای که با او همزبانی کند، هر
سو می‌پوید. تا عاقبت در کنار آبراه با دوشیزه‌ای گریان، که او نیز عاشقی شیدا و
تنهاست، آشنا می‌شود و خیال می‌کند که ایام تنهایی‌اش به سر آمده. در گفته‌های
جوان، که شرح رؤیاهای شبانه‌ی اوست، صدای خود نویسنده محسوس است. از این‌روست که
داستان به زبان اول‌شخص نوشته شده و رنگ حدیث نفس دارد.
